Inhoudsopgave
Bevoegdheden ...........................................................................................................................................................1
Werkwijze ....................................................................................................................................................................1
*Indicatie: .....................................................................................................................................................................1
* Contra-indicaties ....................................................................................................................................................1
* Voorbereiding ..........................................................................................................................................................1
* Uitvoering .................................................................................................................................................................2
Uitzuigen via de neus: .............................................................................................................................................2
Uitzuigen via de mond: ............................................................................................................................................2
* Rapportage ..............................................................................................................................................................3
Complicaties................................................................................................................................................................3
Bijbehorende documenten: ....................................................................................................................................3
Literatuur: ...................................................................................................................................................................3
Bevoegdheden
Deze handeling is een voorbehouden handeling in het kader van de wet BIG
NB: het diep uitzuigen is alléén voorbehouden aan artsen en aan verpleegkundigen die daarvoor apart zijn geschoold/opgeleid, dat zijn: care-verpleegkundigen, seh-verpleegkundigen en verpleegkundigen op afdeling die daarvoor een interne training hebben gevolgd. Deze wordt door eigen afdeling aangeboden. |
Bronchiaal toilet (diep uitzuigen) | 1 | 2 | 3 |
Opdracht verstrekken | x | | |
Bronchiaal toilet (diep uitzuigen) uitvoeren | x | x | x |
Nazorg handeling | x | x | x |
Verklaring bevoegdhedenmatrix: (kan uitgebreid worden met specifieke doelgroepen)
1 = Medisch specialist/ arts assistent
2 = Specialistisch verpleegkundige (care verpleegkundige)
3 = Verpleegkundige
Werkwijze
*Indicatie:
Een opdracht van de arts is nodig om de handeling uit te mogen voeren.
- Sputumretentie bij patiënten waarbij andere niet-invasieve technieken onvoldoende effect hebben (vernevelen, rechtop zitten, mobiliseren, stimuleren tot hoesten m.b.v. fysiotherapie etc.)
- Verkrijgen van sputum voor onderzoek. Bij veel slijmproductie in de mond is in overleg met een arts een scopalaminepleister te overwegen.
* Contra-indicaties
- Patiënten na een recente buismaag-operatie of coloninterpositie.
- Patiënten met een (mogelijke) schedelbasisfractuur mogen niet via de neus worden uitgezogen
- Patiënten met neurologisch lijden mogen alleen op indicatie en in overleg met de arts worden uitgezogen
- Ernstig bronchospasme
* Voorbereiding
Verzamel de volgende benodigdheden:
- Uitzuigapparaat met uitzuigpot
- Verbindingsslang, ongeveer 2 meter lang
- Steriele uitzuigkatheters met fingertip, ch 10, 12 en 14
- Mayo-tube S, M of L (indien wordt uitgezogen via de mond)
- Fles steriel water, als spoelvloeistof
- Flaconnetjes NaCl 0,9%
- Celstofmatje
- Disposable schort, mondmasker en evt. spatbril
- Onsteriele handschoenen
Het verdient aanbeveling een IV-toegang te hebben voor een evt. acute interventie, zeker bij patienten met volledig beleid.
* Uitvoering
- Desinfecteer de handen.
- Sluit patiënt aan op mobiele saturatie/ hartritme meter.
- Bepaal eerst de hartfrequentie van de patiënt (voelen pols). Wanneer hartfrequentie onder de 50 is, overleg eerst met een arts. Patiënt moet dan aan de monitor (op IC/HC) wegens kans op zeer trage hartfrequentie tijdens uitzuigen.
- Laat de patiënt indien mogelijk tussen de 45 en 60 graden rechtop zitten met het hoofd licht achterovergebogen.
- Bepaal evt. de maagretentie indien de patiënt een maagsonde heeft en zorg voor een lege maag.
- Observeer saturatie en geef zonodig extra zuurstof voor, tijdens en na het uitzuigen.
- Sluit de klok van het uitzuigapparaat aan op het centrale vacuümsysteem (IC/CC/SEH) of op het centrale persluchtsysteem (afdelingen).
- Zet vacuüm aan (met als uiterste grens 26,6 kPa (= 200 mm Hg, laag vacuüm klok)
- Controleer de werking van het uitzuigsysteem
- Gebruik mondmasker, schort en evt. spatbril
- Bevestig uitzuigkatheter op de uitzuigslang (niet uit de verpakking halen)
- Leg de mayo-tube klaar als je via de mond gaat uitzuigen
- Trek de onsteriele handschoenen aan
- Neem de uitzuigkatheter in de uitvoerende hand en verwijder de verpakking zodanig, dat de uitzuigkatheter steriel blijft
- Spreek met de patiënt een signaal af dat kan worden gegeven als het uitzuigen te belastend wordt.
Uitzuigen via de neus:
- Breng de uitzuigkatheter niet zuigend via de neus in en voer verder op tijdens de inademing.
Uitzuigen via de mond:
- Breng de mayo-tube in.
- Breng de uitzuigkatheter via de mayo-tube niet zuigend in.
- Voer de uitzuigkatheter rustig op tijdens de inademing van de patiënt, laat de patiënt tijdens
het opvoeren zo rustig mogelijk doorademen.
Tijdens het opvoeren niets forceren, bij weerstand niet doorduwen.
N.B. De patiënt zal meestal onmiddellijk een hoestprikkel krijgen als de uitzuigkatheter tot in de trachea of bronchus is opgevoerd.
Als de hoestprikkel afwezig is (bij diep comateuze patiënt) controleer of er met de uitademing lucht uit de uitzuigkatheter komt (bijvoorbeeld met je onderarm).
- Als de uitzuigkatheter in de luchtwegen ligt, kun je zuigen met behulp van de fingertip. Trek de katheter langzaam terug. De zuigfase mag nooit langer duren dan 15 seconden. Laat de patiënt steeds weer op adem komen.
- Observeer tijdens de handeling de patiënt en let op hartritme, bloeddruk ademhaling en saturatie.
- Herhaal zonodig de handeling met schone handschoenen en steriele uitzuigkatheter
- Indien het sputum erg taai is 2-3 cc NaCl 0,9% of steriel water via de uitzuigkatheter installeren en hierna opnieuw uitzuigen
- Spoel de verbindingsslang door met steriel water nadat je uitgezogen hebt met de uitzuigkatheter.
- Na het uitzuigen handschoenen uittrekken en handen desinfecteren.
- De uitzuigkatheter weggooien.
- 1x per 24 uur gooi je weg: (mits je een andere patiënt tussentijds gaat uitzuigen)
- Verbindingsslang
- Fles steriel water
- Opvangpot sputum
* Rapportage
- Verwerk de relevante gegevens in het dossier, zoals: kleur, hoeveelheid en dikte van het
sputum en de reactie van de patiënt.
Overweeg actieve bevochtiging (op IC of longafdeling) bij persisterend taai sputum middels nasal high flow therapie. Overleg dit met de arts.
Complicaties
- hypoxie
- broncho - laryngospasme
- braken
- beschadiging van trachea en/of bronchusslijmvlies
- bloeding
- aspiratie waardoor pneumonie
- hartritmestoornissen (bradycardie door nervus vagus prikkeling)
- hypo, hypertensie
- intracraniële drukverhoging
Bijbehorende documenten:
- Uitzuigen - mond/keelholte
- Mayo of Guedel tube inbrengen
Literatuur:
- Brink G.W.T.J. van den e.a., leerboek intensive-care-verpleegkunde, deel 2, Uitgeverij Elsevier/DeTijdstroom, Maarssen, 4e druk, 2003.
- Guideline for adult nasal and oropharyngeal suction 2017 https://www.nuh.nhs.uk/download.cfm?doc=docm93jijm4n1214.pdf&ver=6311
- Pedersen C, Rosendahl-Nielsen M, Hjermind J and Egerod I (2008) Endotracheal suctioning of the adult intubated patient – What is the Evidence? Intensive and critical care Nursing (2009) 25, 21-30
Comentarios